In recent years, several species of trees of the genus Ficus (Morales: Moraceae) have been introduced in various regions of the Mediterranean as ornamentals. Cyprus is a typical example of these regions, with species such as Ficus microcarpa, F. benjamina, and F. elastica. These species can be seen in parks, house yards, roadsides, and near the sea. These plants are associated with a range of insects, many of which have been unintentionally introduced to Cyprus. These insects belong either to a group of wasps known as fig wasps (Hymenoptera: Chalcidoidea) and are associated with the fruits of the Ficus (figs), or they infest other parts of the plant. For the most part, these insects infest the figs, with a few exceptions.
Of these exceptions, the most characteristic is the case of fig pollinators, such as Eupristina verticillata in the case of Ficus microcarpa. However, most species of fig wasps do infest the fruit, creating galls within the fruit. Thus, they act in competition with the pollinator. Some species, of the genera Philotrypesis (Hymenoptera: Pteromalidae) and Sycophila (Hymenoptera: Eurytomidae), can be considered beneficial to the ficus, as they parasitise on herbivorous species. All of the above-mentioned insects are quite small in size, and are difficult to detect by eye. However, the fact that their biology is closely related to the fruit makes them easy to collect.
In addition to fruit wasps, a number of other insect species belonging to different orders can be found on the foliage and shoots of the fruit. These insects are a burden on the tree, reducing its productivity and the aesthetics it offers. In Cyprus, several of these species that have escaped from their natural distribution areas have already been found. Most of these species are easy to identify, not so much because of their morphology, but mainly because of the symptoms they produce. The most important of these are the following: The wasp Josephiella microcarpae (Hymenoptera: Pteromalidae) which creates galls of irregular shapes on the leaf surfaces. The psyllid Macrohomotoma gladiata (Hemiptera: Homotomidae), which causes the most characteristic symptoms, which resemble the olive cottonworm and look like cotton on both leaf surfaces and shoots. The mealybug Singhiella simplex (Hemiptera: Aleyrodidae), which attacks the leaf surfaces and sucks the sap from them. Finally, one of the most common foliar pests is the thrip Gynaikothrips ficorum (Thysanoptera: Phlaeothripidae), which causes characteristic deformations of the leaves, thus greatly reducing both the productivity and the aesthetics of the foliage.
Citizens can contribute greatly to the survey of the second category of insects - those that attack the foliage. For the most part, they produce characteristic symptoms, which can be easily identified and recorded in the form of photographic material.
Contact us on martinoulab@gmail.com through Facebook https://www.facebook.com/groups/thethreemosquiteers or Twitter @afmartinou and submit your records. Alternatively, you can add your observations in iNaturalist Citizen Science Platform and become a member of various projects studying the biodiversity and alien species of Cyprus such as:
Biodiversity of Cyprus: https://www.inaturalist.org/projects/biodiversity-of-cyprus
The Island of Cyprus: https://www.inaturalist.org/projects/the-island-of-cyprus
The Wildlife of the Akrotiri Peninsula, Cyprus: https://www.inaturalist.org/projects/the-wildlife-of-the-akrotiri-peninsula-cyprus
Wildlife of Dhekelia, Cyprus: https://www.inaturalist.org/projects/wildlife-of-dhekelia-cyprus
Alien to Cyprus Entomofauna: https://www.inaturalist.org/projects/alien-to-cyprus-entomofauna
Evangelos Koutsoukos
Τα τελευταία χρόνια, αρκετά είδη δέντρων του γένους Ficus (Morales: Moraceae) έχουν εισαχθεί σε διάφορες περιοχές της Μεσογείου ως καλλωπιστικά. Η Κύπρος, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών των περιοχών, με είδη όπως το Ficus microcarpa, το F. benjamina, και το F. elastica. Τα είδη αυτά, μπορεί να τα παρατηρήσει κανείς σε πάρκα, αυλές σπιτιών, άκρες δρόμων, αλλά και κοντά στη θάλασσα. Τα φυτά αυτά, σχετίζονται με μία σειρά εντόμων, πολλά εκ των οποίων έχουν εισαχθεί ακούσια στην Κύπρο. Τα έντομα αυτά, ανήκουν είτε σε μία κατηγορία σφηκών γνωστή και ως fig wasps (Hymenoptera: Chalcidoidea) και σχετίζονται με τους καρπούς των φίκων, είτε προσβάλλουν άλλα τμήματα του φυτού. Ως επί το πλείστον, τα έντομα αυτά επιβαρύνουν τους φίκους, με λίγες εξαιρέσεις.
Από τις εξαιρέσεις αυτές, πιό χαρατηριστική είναι η περίπτωση του επικονιαστών των φίκων, όπως του Eupristina verticillata στην περίπτωση του Ficus microcarpa. Ωστόσο, τα περισσότερα είδη σφηκών (fig wasps) επιβαρύνουν τους καρπούς, δημιουργώντας κηκίδες εντός αυτών. Έτσι, λειτουργούν ανταγωνιστικά σε σχέση με τον επικονιαστή. Ορισμένα είδη, των γένων Philotrypesis (Hymenoptera: Pteromalidae) και Sycophila (Hymenoptera: Eurytomidae), μπορούν να συγκαταλεχθούν στα ωφέλιμα για τον φίκο είδη, καθώς παρασιτούν επί των φυτοφάγων ειδών. Όλα τα προαναφερθέντα έντομα, είναι αρκετά μικρού μεγέθους, και εντοπίζονται με δυσκολία με το μάτι. Ωστόσο, το γεγονός ότι η βιολογία τους σχετίζεται στενά με τους καρπούς, καθιστά εύκολα τη συλλογή τους.
Πέραν των σφηκών των καρπών, μία σειρά άλλων ειδών εντόμων που ανήκουν σε διάφορες τάξεις, εντοπίζονται στο φύλλωμα και τους βλαστούς του φίκου. Τα έντομα αυτά, επιβαρύνουν το δέντρο, μειώνουν την παραγωγικότητα, αλλά και την αισθητική που αυτό προσφέρει. Στην Κύπρο, αρκετά εκ των ειδών αυτών που έχουν ξεφύγει από τις περιοχές της φυσικής τους εξάπλωσης, έχουν βρεθεί ήδη. Τα περισσότερα από αυτά τα είδη, είναι εύκολο να εντοπιστούν, όχι τόσο λόγω της μορφολογίας τους, αλλά κυρίως λόγω των συμπτωμάτων που δημιουργούν. Τα σημαντικότερα από αυτά, είναι τα παρακάτω: Η σφήκα Josephiella microcarpae (Hymenoptera: Pteromalidae) η οποία δημιουργεί κηκίδες ακανόνιστων σχημάτων στις επιφάνειες των φύλλων. Η ψύλλα Macrohomotoma gladiata (Hemiptera: Homotomidae), που προκαλεί τα πιό χαρακτηριστικά συμπτώματα, τα οποία ομοιάζουν με τη βαμβακάδα της ελιάς και μοιάζουν με βαμβακι τόσο στις επιφάνειες των φύλλων όσον και στους βλαστούς. Ο αλευρώδης Singhiella simplex (Hemiptera: Aleyrodidae), που προσβάλλει τις επιφάνειες των φύλλων και μυζά τους χυμούς αυτών. Τέλος, από τα πιό κοινά παράσιτα του φυλλώματος, είναι ο θρίπας Gynaikothrips ficorum (Thysanoptera: Phlaeothripidae), προκαλώντας χαρακτηριστικές παραμορφώσεις στα φύλλα μειώνοντας έτσι σε μεγάλο βαθμό την παραγωγικότητα αλλά και την αισθητική του φυλλώματος.
Οι πολίτες μπορούν να συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην καταγραφή της δεύτερης κατηγορίας εντόμων - δηλαδή εκείνων που προσβάλλουν το φύλλωμα. Ως επί των πλείστον, δημιουργούν χαρακτηριστικά συμπτώματα, τα οποία μπορούν εύκολα να εντοπιστούν και να καταγραφούν υπό τη μορφή φωτογραφικού υλικού.
Επικοινωνήστε μαζί μας στο martinoulab@gmail.com μέσω Facebook https://www.facebook.com/groups/thethreemosquiteers ή Twitter @afmartinou. Εναλλακτικά, μπορείτε να προσθέσετε τις παρατηρήσεις σας στο iNaturalist Citizen Science Platform και να γίνετε μέλη διαφόρων πρότζεκτ που μελετούν τη βιοποικιλότητα και τα ξενικά είδη της Κύπρου όπως:
Biodiversity of Cyprus: https://www.inaturalist.org/projects/biodiversity-of-cyprus
The Island of Cyprus: https://www.inaturalist.org/projects/the-island-of-cyprus
The Wildlife of the Akrotiri Peninsula, Cyprus: https://www.inaturalist.org/projects/the-wildlife-of-the-akrotiri-peninsula-cyprus
Wildlife of Dhekelia, Cyprus: https://www.inaturalist.org/projects/wildlife-of-dhekelia-cyprus
Alien to Cyprus Entomofauna: https://www.inaturalist.org/projects/alien-to-cyprus-entomofauna
Ευάγγελος Κουτσούκος
Υπόμνημα φωτογραφίας / Picture legend
1: Ficus microcarpa, 2: F. lyrata, 3: F. elastica., 4: F. benjamina, 5: F. binnendijkii, 6: F. rubiginosa
